on July 03, 2025
Collageen is een lichaamseigen eiwit dat een belangrijk onderdeel vormt van bindweefsel in huid, botten, pezen, kraakbeen en bloedvaten. Het lichaam maakt collageen zelf aan op basis van voeding. Maar welke producten bevatten collageen van nature, en welke voedingsstoffen leveren de bouwstenen die daarvoor nodig zijn? In dit artikel leggen we uit hoe collageen in voeding voorkomt, welke dierlijke en plantaardige producten relevant zijn, en hoe je via je dagelijkse maaltijden de aanmaak van lichaamseigen collageen ondersteunt.
Wat is collageen?
Collageen is het meest voorkomende eiwit in het menselijk lichaam. Het bestaat uit lange ketens van aminozuren, voornamelijk glycine, proline en hydroxyproline. Deze ketens vormen sterke vezels die zorgen voor structuur en stevigheid in het lichaam. Het lichaam maakt collageen aan met behulp van bouwstoffen uit voeding, en breekt het ook continu weer af. De balans tussen opbouw en afbraak verandert met de leeftijd, leefstijl en voeding.
Bevat voeding collageen?
Collageen komt van nature alleen voor in dierlijke producten. Plantaardige voeding bevat geen collageen, omdat het een dierlijk eiwit is. Wel bevat plantaardige voeding stoffen die een rol spelen bij de normale collageenvorming. Collageenrijke voeding bestaat meestal uit producten waarin bindweefsel, huid, kraakbeen of bot is verwerkt.
Voorbeelden van collageenrijke voedingsmiddelen
- Bottenbouillon: Bouillon gemaakt van langzaam gekookte botten, pezen en gewrichten bevat natuurlijke gelatine. Dit is een gedeeltelijk afgebroken vorm van collageen.
- Vlees met bindweefsel: Denk aan runderschenkel, ossenstaart, kip met vel, stoofvlees of kippenvleugels. Deze delen bevatten pezen en kraakbeen, rijk aan collageenstructuren.
- Kippenhuid en vissenhuid: Vooral viscollageen zit veel in huid en schubben van vissen. Kippenhuid bevat type I collageen.
- Gelatineproducten: Gelatine is een bewerkt collageenproduct dat wordt gebruikt in desserts (zoals pudding), snoep of vleeswaren. Het is afkomstig van dierlijk bindweefsel.
Deze producten leveren rechtstreeks collageen of een afgeleide daarvan zoals gelatine. Bij het verhitten van bindweefsel (bijvoorbeeld bij lang koken) komt collageen deels vrij in de bouillon of het kookvocht. Na afkoeling zie je dat terug als een gelei-achtige structuur.
Voedingsstoffen die bijdragen aan collageenaanmaak
Het lichaam maakt collageen zelf aan, en gebruikt daarvoor bepaalde aminozuren, vitamines en mineralen. Je hoeft dus niet per se collageen te eten; het lichaam kan het zelf produceren, mits de juiste bouwstenen aanwezig zijn.
1. Eiwit en aminozuren
Collageen bestaat uit aminozuren. Een eiwitrijk dieet levert deze bouwstenen. Belangrijke bronnen:
- Vlees, gevogelte en vis
- Zuivelproducten zoals yoghurt, melk en kaas
- Eieren
- Peulvruchten zoals linzen, bonen en kikkererwten
- Tofu, tempeh en andere plantaardige eiwitbronnen
Voor vegetariërs en veganisten is het dus belangrijk om voldoende plantaardige eiwitten te eten. Hoewel deze geen collageen bevatten, leveren ze wél aminozuren die nodig zijn voor de aanmaak ervan.
2. Vitamine C
Vitamine C is betrokken bij het normale collageenmetabolisme. In de context van voeding betekent dit dat vitamine C nodig is bij de omzetting van proline in hydroxyproline, een essentieel onderdeel van collageenstructuren. Vitamine C komt voor in onder andere:
- Citrusfruit
- Kiwi
- Aardbeien
- Rode paprika
- Spruitjes, broccoli en andere koolsoorten
3. Zink en koper
Deze mineralen ondersteunen de normale functie van het bindweefsel en zijn betrokken bij de eiwitsynthese. Goede bronnen zijn:
- Noten en zaden (zoals pompoenpitten en cashewnoten)
- Volkoren producten (zoals haver en volkorenbrood)
- Peulvruchten
- Orgaanvlees en schaal- en schelpdieren
Bereiding telt mee: zo behoud je collageen
De manier waarop je voeding bereidt, heeft invloed op de beschikbaarheid van collageen. Door langzame bereiding – zoals stoven of trekken – wordt collageen omgezet in gelatine. Dit is de vorm die in voeding makkelijker oplosbaar is en zichtbaar wordt als gelei.
Voorbeelden van collageenrijke gerechten:
- Zelfgemaakte bouillon van kippenbotten, runderschenkel of visgraten
- Stoofvlees waarbij het bindweefsel zacht is geworden
- Gekookte kip met huid en botten
- Gerechten waarin gelatine als bindmiddel is gebruikt
Voorbeelden van dagmenu's met collageenbronnen
Hieronder enkele voorbeelden van maaltijden waarin collageen of collageenbouwstenen voorkomen:
Ontbijt
- Griekse yoghurt met aardbeien, walnoten en chiazaad (eiwit, vitamine C, zink)
- Volkoren boterham met roerei en tomaat
Lunch
- Salade met tonijn, paprika, linzen en ei (eiwit, koper, vitamine C)
- Bottenbouillon als drinkbouillon of basis voor soep
Diner
- Stoofvlees met wortels en broccoli
- Kip met vel, gebakken in olijfolie, met volkoren couscous en groenten
Door dagelijks verschillende bronnen van eiwitten, vitaminen en mineralen te combineren, ondersteun je je lichaam met de bouwstoffen voor collageenaanmaak.
Voeding vs supplementen: wat is het verschil?
Collageen uit voeding komt in een andere vorm voor dan in supplementen. In voeding vind je vaak onbewerkt collageen of gelatine, dat nog grotere structuren heeft. In supplementen is collageen vaak verwerkt tot peptiden (hydrolysaat), die zijn afgebroken tot kleinere moleculen die oplosbaar zijn in water. Beide leveren aminozuren, maar het verschil zit in concentratie, oplosbaarheid en gebruiksgemak.
Supplementen kunnen handig zijn voor wie weinig dierlijke producten eet of op zoek is naar een specifieke samenstelling. Toch vormt voeding altijd de basis. Ook bij het gebruik van supplementen blijft een gevarieerd voedingspatroon belangrijk.
Veelgestelde vragen
Bevat plantaardige voeding collageen?
Nee, collageen is een dierlijk eiwit en komt niet voor in planten. Wel bevatten plantaardige producten eiwitten, vitamine C, zink en koper, die nodig zijn voor de aanmaak van lichaamseigen collageen.
Wordt collageen afgebroken bij koken?
Ja, bij verhitting verandert collageen in gelatine. Dit is geen probleem: gelatine bevat nog steeds de aminozuren waaruit collageen is opgebouwd. Langzaam garen zorgt juist voor een hogere beschikbaarheid van deze stoffen in de bouillon of het gerecht.
Zijn er vegetarische of vegan alternatieven voor collageen?
Er bestaat geen plantaardig collageen. Wel bestaan er supplementen die aminozuren of vitaminen bevatten die betrokken zijn bij collageenaanmaak. Deze zijn meestal geschikt voor veganisten, mits vrij van dierlijke ingrediënten.
Staan collageenrijke producten als zodanig vermeld op etiketten?
Niet altijd. Collageen of gelatine moet wel in de ingrediëntenlijst staan als het is toegevoegd. Producten zoals bouillon, vleeswaren of desserts kunnen gelatine bevatten, ook als het niet prominent op de verpakking staat.
Samenvatting
- Collageen komt uitsluitend voor in dierlijke producten zoals botten, kraakbeen, huid en bindweefsel.
- Gelatine is een afbraakproduct van collageen en wordt gevormd tijdens het koken.
- Het lichaam maakt collageen aan uit aminozuren, met hulp van vitamine C, zink en koper.
- Een gevarieerd dieet levert deze bouwstoffen, zowel uit dierlijke als plantaardige bronnen.
- Bereidingstechnieken zoals trekken, koken en stoven maken collageen beschikbaar in voeding.
- Supplementen kunnen collageen leveren in geconcentreerde vorm, maar vervangen geen volwaardig voedingspatroon.
Onze collageenproducten bevatten Naticol® viscollageen
Wetenschappelijk bewijs toont consistent aan dat dagelijkse inname van Naticol® viscollageenpeptiden een positief effect heeft op de hydratatie, elasticiteit en rimpelvorming van de huid, al vanaf 2,5 g. Hogere doseringen (5 g en 10 g) bieden extra voordelen op het gebied van stevigheid en hydratatie.
Dankzij de hoge biologische beschikbaarheid en uitstekende verdraagzaamheid is Naticol® een veilige en effectieve keuze voor consumenten die hun huid, haar en nagels willen ondersteunen.
Onze productlijnen Pure Marine Collageen En Beauty Blend Collageen combineren Naticol® met zorgvuldig geselecteerde vitaminen en mineralen.
Meer lezen?
Benieuwd naar de verschillende vormen van collageen, of wil je weten hoe je etiketten van supplementen moet lezen? Bekijk dan ook onze andere blogs over collageen in voeding en producten.
